MAŁOPOLSKI OŚRODEK DORADZTWA ROLNICZEGO
z siedzibą w Karniowicach

"Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie".

Instytucja Zarządzająca Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020 - Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi.

Operacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Schematu II Pomocy Technicznej "Krajowa Sieć Obszarów Wiejskich" Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020.

Śląski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Częstochowie realizował projekt przy udziale trzech Partnerów KSOW: Małopolskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Karniowicach, Podkarpackiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego z siedzibą w Boguchwale i Świętokrzyskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Modliszewicach. Projekt „Promowanie alternatywnych rozwiązań z zakresu przedsiębiorczości i krótkich łańcuchów dostaw żywności na przykładzie Austrii” został zrealizowany w terminie od 5 do 7 września 2018r. na terenie Austrii.

Wyjazd studyjny, w którym udział wzięło 42 uczestników, miał na celu przeszkolenie, aktywizację i poznanie dobrych praktyk przez doradców rolniczych (20 doradców), przedstawicieli Lokalnych Grup Działania (1 przedstawiciel)  oraz rolników, producentów rolnych zajmujących się produkcją żywności wysokiej jakości, przetwórstwem żywności, sprzedażą bezpośrednią, RHD lub też osób planujących taką działalność oraz przedsiębiorców związanych z branżą rolniczą i agroturystyczną, którzy w znaczący sposób wpływają na kształtowanie się rozwoju terenów wiejskich (21 osób). Osoby te zapoznały się z dobrymi praktykami, polityką rozwoju obszarów wiejskich, możliwościami wsparcia finansowego w postaci funduszy unijnych i innowacyjnymi rozwiązaniami dotyczącymi marketingu, przetwórstwa czy związanych z lokalnym systemem sprzedaży żywności, głównie w tzw. krótkich łańcuchach dostaw oraz sprzedaży bezpośredniej. Cel operacji został osiągnięty, ponieważ austriaccy rolnicy posiadają w sprzedaży bezpośredniej długoletnią tradycję oraz zróżnicowane  formy jej prowadzenia, które są wspierane przez różne instytucje, między innymi Austriacką Izbę Rolniczą.

Uczestnicy rekrutowani byli z czterech województw: śląskiego, małopolskiego, świętokrzyskiego oraz podkarpackiego. Rekrutacja nastąpiła poprzez umieszczenie informacji o realizacji operacji na stronie internetowej Śląskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Częstochowie (www.czwa.odr.net.pl)

05.09.2018 Środa

Autokar z uczestnikami wyjechał spod siedziby Śląskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Częstochowie o godzinie 7:00.

Punktualnie o godzinie 12:00 grupa dotarła do restauracji „Hotel Zámeček“ w Mikulowie w Czechach, gdzie miała możliwość zjedzenia pierwszego wspólnego obiadu.

W godzinach popołudniowych uczestnicy spotkali się z „najostrzejszym” rolnikiem w Wiedniu z Panem Georgem Kolbl. Gospodarstwo znajduje się obecnie na obrzeżach Wiednia w miejscowości Breitenlee w 21 dzielnicy Wiednia. Zostało ono tam przesunięte około 100 lat temu, gdy miasto Wiedeń zaczęło się rozrastać. Początki gospodarstwa sięgają jednak pierwszej połowy XIX w. Pradziadek obecnego właściciela noszący również imię Georg założył je w 1838 roku. Obecnie gospodarstwo o powierzchni 4400 m2 specjalizuje się całkowicie w produkcji 15 odmian papryczek chili. W sprzedaży bezpośredniej oferowane są nie tylko świeże owoce, lecz również produkty przetworzone jak sosy chili, marmolady chili, brendy chili, które są produkowane w gospodarstwie. Podczas zwiedzania zakładu grupa wykazała ogromne zainteresowanie zadając pytania dotyczące procesu produkcji, sprzedaży, ilości zatrudnionych osób, ich zarobków, rentowności gospodarstwa i wiele innych.

Na zakończenie wizyty miała miejsce degustacja produktów przetworzonych i ich zakup u właściciela gospodarstwa. Kolejnym etapem była podróż do Graz - stolicy Kraju Związkowego Styrii - do hotelu, w którym czekała na uczestników kolacja oraz zasłużony odpoczynek.

06.09.2018 Czwartek

Po śniadaniu grupa wyjechała do siedziby Styryjskiej Izby Rolniczej (Landwirtschaftskammer Steiermark), gdzie przywitała nas Pani Raphaela Lackner. Następnie uczestnicy udali się na rynek Kaiser Josef Markt w Grazu, gdzie Pani Raphaela przedstawiła  historię oraz wprowadziła w zagadnienia prawne dotyczące funkcjonowania targu, na którym rolnicy sprzedają płody rolne oraz wytworzone przez siebie produkty takie jak styryjska fasolka, oliwa z pestek dyni, styryjski chrzan, cydr itd. Punktem kulminacyjnym wizyty na targu była możliwość spróbowania w/w produktów regionalnych.

Następnym punktem programu była wizyta w „Muzeum Jabłka”, które  znajduje się przy gospodarstwie sadowniczym Kelz w miejscowości Harl i istnieje od roku 1990. Wewnątrz budynku znajduje się stała ekspozycja, która przedstawia historię jabłka i sadownictwa w Styrii na przestrzeni dziejów. Podczas wizyty towarzyszył grupie przewodnik, którego miejscowi nazywają „Apfelmann”. W ciekawy sposób z dużą dawką humoru opowiedział o obyczajach regionalnych, zbiorach, sprzedaży i współczesnych problemach sadowników.

Ta część dnia zakończyła się obiadem w restauracji „Zum Kirchenwirt”.

Następnym punktem programu była wizyta w gospodarstwie rolniczym w Puch bei Weiz zajmującym się uprawą i przetwarzaniem jabłek (o powierzchni całkowitej 27 ha). Właścicielka gospodarstwa Pani Wilhem oprowadziła uczestników po swoim gospodarstwie, opowiadając o nim i udzielając wyczerpujących odpowiedzi na pytania. W gospodarstwie poza jabłkami uprawia się także: gruszki, głównie niepowtarzalną odmianę ”Willams Christbirne”, śliwki, czereśnie, brzoskwinie i orzechy. Gospodarstwo posiada własną destylarnię, w której produkuje się różnego rodzaju alkohole. Zwiedzanie zakończyło się degustacją i zakupami. Przejazd do Wiednia odbył się malowniczą Trasą Jabłkową – Steirische Apfelstraße. Drugi dzień wyjazdu studyjnego zakończył się kolacją w wiedeńskim hotelu.

07.09.2018 Piątek

W piątek po śniadaniu i wykwaterowaniu z hotelu, pierwszym punktem programu było spotkanie z przedstawicielem Austriackiej Izby Rolniczej w Wiedniu. Pan Nikolaus Morawitz wygłosił wykład, z którego uczestnicy dowiedzieli się, na temat struktury, funkcjonowania i kierowania Austriacką Izbą Rolniczą.  Do izb rolniczych w Austrii należy 187 tysięcy gospodarstw rolniczych przy średniej powierzchni 17,2 ha, a roczny budżet austriackich izb rolniczych wynosi około 200 milionów euro. W Austrii dominują gospodarstwa średnie. Austria zajmuje w Europie Środkowej powierzchnię 82,8 tys. km2, z czego 60–70% to tereny górzyste. Ze względu na ukształtowanie terenu, w Austrii działają również takie gospodarstwa, które położone są w tzw. trudnych warunkach. Zajmują one 2/3 powierzchni kraju.

Po wyczerpującym wykładzie uczestnicy dotarli do gospodarstwa rolnego należącego do Opactwa Schottenstift. Opactwo zajmuje się rolnictwem już od 1160  roku. Całe gospodarstwo, w dwóch lokalizacjach, ma powierzchnię 500 ha gdzie obecnie uprawia się przede wszystkim pszenicę, rzepak, buraki cukrowe i jęczmień na słód. W sadach należących do gospodarstwa dojrzewają jabłka, czereśnie i śliwki. Gospodarstwo dysponuje dużą chłodnią z kontrolowaną atmosferą. Do 2014 roku  gospodarstwo zajmowało się również hodowlą bydła. Od lutego 2018 roku w gospodarstwie pojawiły się ponownie zwierzęta. Do wcześniej przygotowanego wolnego wybiegu wpuszczono 100 sztuk kur rasy Lohmann Braune. Wizyta zakończyła się degustacją produktów przetworzonych w gospodarstwie: soków i suszu jabłkowego, które wraz z innymi produktami z gospodarstwa lub od zaprzyjaźnionych rolników (marmolady, miód, jajka i ziemniaki) oferowane są w sprzedaży bezpośredniej.

Po wizycie w gospodarstwie uczestnicy udali się do restauracji na obiad, po którym to rozpoczęła się podróż powrotna do Polski. Już w Polsce, w okolicach Mszany w „Chacie Staropolskiej” uczestnicy zjedli kolację.

Podczas całego pobytu w Austrii uczestnikom wyjazdu studyjnego towarzyszył pilot (tłumacz) biegle znający słownictwo związane z tematyką operacji.   

Wszyscy uczestnicy wyjazdu studyjnego otrzymali ologowane materiały szkoleniowo-informacyjne w skład których wchodziły: teczki, notesy, długopisy oraz harmonogram wraz z krótką charakterystyką odwiedzanych miejsc i ich specyfiką.

Dzięki udziałowi w wyjeździe studyjnym uczestnicy, na przykładzie dobrych praktyk i zdobytej wiedzy w Austrii, będą mogli wdrażać podobne inicjatywy na terenie województw objętych projektem.

tekst: na podstawie sprawozdania z przeprowadzonej operacji przygotowanej przez Biuro Podróży Attis – Joanna Brzozowska i Paulina Makles-Bochnia

zdjęcia: Oskar Juchnik, Jędrzej Janus