Wyjazd studyjny „Agroleśnictwo w teorii i w praktyce”
Małopolska Izba Rolnicza wspólnie z partnerem, Małopolskim Ośrodkiem Doradztwa Rolniczego zs. w Karniowicach, zorganizowała w dniach 20-22 czerwca 2022 roku 3-dniowy wyjazd studyjny do południowo-wschodniej Małopolski i województwa podkarpackiego pn. „Agroleśnictwo w teorii i praktyce”. Szkolenie odbyło się w ramach Europejskiego Funduszu Rolnego na Rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie Instytucja Zarządzająca Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020.
Głównym celem wyjazdu studyjnego była wymiana wiedzy i wsparcie rolników w zakresie promowania systemów rolno-leśnych. W szkoleniu udział wzięło 40 uczestników: przedstawiciele projektu, MIR i MODR oraz rolnicy z województwa małopolskiego.
Szkolenie było podzielone na część teoretyczną, w czasie której specjaliści przekazywali wiedzę m.in. z zakresu znaczenia agroleśnictwa, współrzędnej uprawy drzew z innymi roślinami uprawowymi – systemy alejowe, sylwopastoralizmu, charakterystyki gleb Polski i metod przeciwdziałania ich degradacji. Natomiast część praktyczna szkolenia oparta była na wizytach w gospodarstwach, na których agroleśnictwo jest stosowane w praktyce.
Pierwszego dnia wyjazdu, po dotarciu do hotelu „Panorama” w Nowym Sączu, uczestnicy mieli okazję posłuchać dwóch bardzo ciekawych wykładów nt. znaczenia agroleśnictwa, które definiowane jest jako „zbiorcza nazwa systemów i praktyk użytkowania gruntów, w których rośliny drzewiaste są celowo zintegrowane z uprawą roślin lub hodowlą zwierząt na tym samym obszarze”, oraz nt. systemów alejowych, które polegają na współrzędnej uprawie drzew z innymi roślinami uprawowymi (najczęściej zielnymi), gdzie drzewa są nasadzone w postaci rzędu lub pasów wielorzędowych. Oba wykłady wygłosił dr inż. Robert Borek, pracownik Zakładu Biogospodarski i Analiz Systemowych Instytutu Nawożenia i Gleboznawstwa – Państwowy Instytut Badawczy w Puławach. Po części wykładowej wszyscy uczestnicy udali się autokarem do miejscowości Łazy Brzyńskie na wizytację gospodarstwa pana Andrzeja Majerskiego. Pan Andrzej prowadzi niewielkie ekologiczne gospodarstwo, w którym prowadzi wypas bydła rasy Simental w tradycyjnym sadzie jabłoni. W dobrym roku pozyskuje z sadu nawet 70 ton jabłek, z których tłoczy świeży, ekologiczny sok lub sprzedaje owoce.
Drugiego dnia ponownie w hotelu „Panorama” odbył się wykład dotyczący systemów leśno-pastwiskowych – sylwopastoralizmu, wygłoszony przez mgr inż. Marcina Wójcika, rolnika prowadzącego Ekologiczne Gospodarstwo Rolne OIKOS. Sylwopastoralizm, o którym opowiadał pan Marcin, to system użytkowania pastwisk, w którym na gruncie poza roślinnością runi pastwiskowej pojawiają się krzewy i/albo drzewa. Założeniem sylwopastoralizmu jest występowanie runi charakterystycznej dla pastwiska pod koronami drzew, a układ samych drzew może przyjmować formę zarówno liniową, jak i spontaniczną.
W kolejnej prelekcji pan Wójcik podjął problematykę planowania i zakładania systemów rolno-drzewnych, czyli prawidłowego procesu planowania – od lokalizacji pasów wiatrochłonnych, ukształtowania terenu, aż po dobór odpowiednich gatunków drzew i krzewów do nasadzeń. Po wykładach cała grupa udała się do miejscowości Krzywa koło Sękowej na zwiedzanie Gospodarstwa Ekologicznego OIKOS. W gospodarstwie była okazja wysłuchać polowego wykładu z prezentacją odkrywki gleby. Wykład polowy przedstawił dr inż. Jacek Niedźwiecki z Zakładu Gleboznawstwa Erozji i Ochrony Gruntów IUNG-PIB w Puławach. Doktor poruszył tematykę gleb Polski i ich charakterystykę użytkowania rolniczego. Ponadto, omówił zagrożenia i metody przeciwdziałania degradacji gleb w naszym kraju. Po skończonym wykładzie pan Marcin Wójcik oprowadził wszystkich po swoim gospodarstwie oraz pastwiskach, na których pokazał praktyczne zastosowanie zadrzewień leśno-pastwiskowych.
Ostatniego dnia wyjazdu studyjnego uczestnicy udali się do miejscowości Daliowo koło Jaśliska w województwie podkarpackim, do ośrodka Fundacji Wspierania Bioróżnorodności HORB. Fundacja ta prowadzi gospodarstwo, w którym hodowane są kozy podkarpackie. Pozyskiwane od zwierząt mleko w całości jest wykorzystywane do wyrobów własnych sera. Uczestnicy szkolenia mieli okazję posłuchać i zobaczyć działalność spółdzielni socjalnych pod nazwą „Mądra Koza” i „Dzikie Wino”. Ponadto, w gospodarstwie fundacji prowadzi się kuchnię regionalną, którą uczestnicy mieli okazję spróbować podczas obiadu. W ośrodku Fundacji Wspierania Bioróżnorodności HORB odbyły się także dwa wykłady poszerzające wiedzę na temat agroleśnictwa. W pierwszej kolejności przedstawiciel fundacji zaprezentował wykład dotyczący Podkarpackiego Naturalnego Wypasu oraz działalności FWB HORB, następnie pan mgr inż. Marcin Wójcik omówił plantacyjne uprawy drzew w systemach rolno-drzewnych. Całość prezentacji została zakończona żywą dyskusją całej grupy uczestników wyjazdu studyjnego.
Zdobyte podczas wyjazdu studyjnego wiadomości o doświadczeniach i zastosowanych praktycznych rozwiązaniach w południowo-wschodniej Małopolsce i województwie podkarpackim na pewno będą bardzo pomocne przy tworzeniu i rozwoju nowych rozwiązań w gospodarstwach nie tylko Małopolski, ale i Polski.
Dawid Madej