Zgadzam się na przechowywanie na urządzeniu, z którego korzystam tzw. plików cookies oraz na przetwarzanie moich danych osobowych pozostawianych w czasie korzystania przeze mnie ze stron internetowych lub serwisów oraz innych parametrów zapisywanych w plikach cookies w celach marketingowych, w tym na profilowanie i w celach analitycznych przez Małopolski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Karniowicach oraz zaufanych partnerów.

Administratorzy danych:

Małopolski Ośrodek Doradztwa Rolniczego
z siedzibą w Karniowicach
ul. Osiedlowa 9, 32-082 Karniowice

Zaufani partnerzy:

Cele przetwarzania danych:

  1. marketing, w tym profilowanie i cele analityczne
  2. świadczenie usług drogą elektroniczną
  3. dopasowanie treści stron internetowych do preferencji i zainteresowań
  4. wykrywanie botów i nadużyć w usługach
  5. pomiary statystyczne i udoskonalenie usług (cele analityczne)

Podstawy prawne przetwarzania danych:

  1. marketing, w tym profilowanie oraz cele analityczne – zgoda
  2. świadczenie usług drogą elektroniczną - niezbędność danych do świadczenia usługi
  3. pozostałe cele - uzasadniony interes administratora danych

Odbiorcy danych:
Administrator Danych Osobowych MODR, zaufani partnerzy

Prawa osoby, której dane dotyczą:
Prawo żądania sprostowania, usunięcia lub ograniczenia przetwarzania danych; prawo wycofania zgody na przetwarzanie danych osobowych. Inne prawa osoby, której dane dotyczą

Zmiana polityki prywatności

Uwaga:

Od 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r (RODO). Potrzebujemy Twojej zgody na przetwarzanie Twoich danych osobowych przechowywanych w plikach cookies. Poniżej znajdziesz pełny zakres informacji na ten temat.

Close GDPR info
Menu główne

Kury nioski w gospodarstwie ekologicznym

Chów kur mają długą tradycję w małych polskich gospodarstwach. Choć wcześniej z powodu ptasiej grypy bardzo duża ilość gospodarstw rezygnowała z chowu drobiu, to obecnie rolnicy gospodarstw rodzinnych znów powracają do przydomowego chowu kur niosek w małych stadach.

Kury utrzymywane w gospodarstwach rolnych stanowią źródło pożywnych jaj dla rodziny rolnika, natomiast nadwyżki są sprzedawane. Konsumenci doceniają wielkie walory zdrowotne jaj pochodzących z gospodarstw ekologicznych, od kur przebywających na wolnym powietrzu i żywionych paszami ekologicznymi. Na rynku jest duże zainteresowanie żywnością ekologiczną, a jaja ekologiczne są dużo droższe od jaj pochodzących z gospodarstw konwencjonalnych. Wyższe ceny związane są z ich dobrą jakością, ale również z większym zużyciem paszy, wyższymi cenami kurcząt i kosztami certyfikacji.

Prowadząc chów drobiu metodami ekologicznymi, trzeba wziąć pod uwagę ograniczenia wynikające z przepisów o rolnictwie ekologicznym, a dotyczących: maksymalnej powierzchni budynków i ich wyposażenia, obsady i zdrowotności ptaków, doboru właściwych ras/linii kur oraz stosowania pasz ekologicznych. W tym samym gospodarstwie nie może być prowadzona równocześnie produkcja ekologiczna i konwencjonalna drobiu.

  • Pomieszczenia dla kur

Podstawową zasadą w chowie ekologicznym jest zakaz utrzymywania drobiu w klatkach. Produkcja ekologiczna powinna zapewnić dobrostan zwierząt uwzględniający warunki utrzymania, a także właściwe zagospodarowanie obornika. Prawidłowe utrzymanie kur w gospodarstwie ekologicznym wiąże się z właściwą obsadą kur, odpowiednią ściółką, karmidłami i poidłami, mikroklimatem pomieszczeń, wentylacją, oświetleniem i wybiegami. Te wszystkie warunki są konieczne do spełnienia dobrostanu. W dobrostanie zwierząt gospodarstwa ekologicznego wymagania są ściśle określone i wyższe niż w chowie konwencjonalnym.

Wielkość pomieszczeń decyduje o ilości kur niosek jakie mogą w nich przebywać, co określają normy. Maksymalnie w jednym pomieszczeniu może przebywać 3000 kur. W pomieszczeniach z chowem drobiu ekologicznego powierzchnia powinna być przykryta słomą lub torfem, wiórami czy piaskiem i co najmniej w 1/3 powierzchni lita. Powinno być też w kurniku zagwarantowane miejsce do gromadzenia odchodów. Drób musi mieć dostęp do otwartych terenów na wolnym powietrzu przynajmniej przez 1/3 życia. Podłoże pomieszczenia nie może być podmokłe. Ptaki powinny mieć łatwy dostęp do wybiegów. To zaspokaja im możliwości grzebania oraz kąpieli piaskowych lub wodnych. Wybieg powinien być ogrodzony, a powierzchnię wybiegu ustalamy przeliczając 4 nioski /m2 z zachowaniem limitu 170 kg N/ha/rok.

W kurniku musimy zapewnić oświetlenie 15-20 lx. Stosunek powierzchni okien do powierzchni podłogi powinien  wynosić 1:15-20. Światło ma  duży wpływ na nieśność.  Światło naturalne może być uzupełniane światłem sztucznym tak, aby maksymalny czas w ciągu doby wynosił 16 godzin z nieprzerwanym 8 godzinnym czasem odpoczynku nocnego bez światła sztucznego. Kurniki muszą mieć wejście/wyjście o rozmiarach dostosowanych do wielkości ptaków, łączna długość tych otworów musi wynosić przynajmniej 4m/100 m2 powierzchni pomieszczeń przeznaczonych dla ptaków. W kurniku powinien być stały dostęp kur do paszy i do wody. Dla jednej kury nioski należy zapewnić dostęp co najmniej 2,5-3,0 cm brzegu poidła oraz 9-11 cm karmika. Urządzenia należy czyścić i dezynfekować środkami dopuszczonymi w rolnictwie ekologicznym. W pomieszczeniach przyjmuje się: obsadę 6 kur niosek na m2, minimalna długość grzędy na jedną sztukę 18 cm i na jedno gniazdo 7 niosek. W przypadku wspólnego gniazda 120 cm2 na nioskę.

  • Rasy

Bardzo ważne w ekologicznym chowie kur nieśnych są odpowiednie rasy/linie, najlepiej przystosowane do miejscowych warunków i odporne na choroby. Chociaż mamy duży wybór ras kur nieśnych, to w rolnictwie ekologicznym szczególnie dobrze sprawdzają się rasy rodzime, a szczególnie zielononóżka. W gospodarstwach ekologicznych  wykorzystuje się do chowu najczęściej wymienione poniżej rasy kur niosek. Są między nimi istotne różnice. Poza ilością znoszonych w ciągu roku jaj, różnią one barwą upierzenia, wielkością i ciężarem, a także masą jaj oraz barwą skorupki.

Leghorn - najczęściej utrzymywana rasa kur nieśnych. Kury są niewielkie i lekkie około 1,5 kg, a koguty około 2,0 kg. Skorupka jaj jest biała. Ich nieśność wynosi około 300 jaj /rok o wadze 60 g.

Zielononóżka - to nasza rasa rodzima pochodząca z Galicji, cechuje się dobrą zdrowotnością, żywotnością i jajami z niskim poziomem cholesterolu. Kura waży około 1,9 kg, kogut powyżej 2 kg. Rocznie znosi około 190 jaj nieco mniejszych, barwy jasno-seledynowej.

Karmazyn nazywana też Rhode Island Red od miejsca pochodzenia. Kury są duże o wadze ponad 2 kg, znoszą do 230 jaj rocznie. Skorupka jaj jest brązowa a masa jaja wynosi 60g.

Sussex kura waży 1,6 kg - 2,0 kg. Znosi około 200 jaj rocznie.

  • Tworzenie stada ekologicznych kur niosek

Ponieważ na rynku są trudności z zakupem kurcząt ekologicznych, dopuszczalny jest zakup 1-3 dniowych kurcząt konwencjonalnych za zgodą WIJHARS i dalsze ich odchowywanie już na zasadach rolnictwa ekologicznego. W przypadku gdy kury nie pochodziły z produkcji ekologicznej i zostały zakupione do gospodarstwa w drodze odstępstwa (kury do 18 tyg. do produkcji jaj) i żeby jaja mogły być sprzedawane jako ekologiczne, to drób przeznaczony do produkcji jaj musi być chowany zgodnie z zasadami rolnictwa ekologicznego co najmniej 6 tygodni.

  • Karmienie

Jajo jest skarbnicą składników pokarmowych, dlatego też bogate i zróżnicowane pasze powinny najpierw trafiać do żołądków kurzych. Ważnym jest, aby produkcja roślinna w gospodarstwie była zbilansowana z produkcją zwierzęcą, gdyż żywienie kur w gospodarstwie ekologicznym opieramy przede wszystkim o pasze własne.

W porównaniu z innymi gatunkami zwierząt kury mają wysokie wymagania paszowe. W chowie kur nieśnych na większą skalę, istnieje konieczność bilansowania pasz: białka, energii, składników mineralnych, jak też aminokwasów. Skoro nieśność kur zależy przede wszystkim od żywienia, więc pasza powinna zapewnić to zapotrzebowanie. Kury w chowie przydomowym powinny w dziennej dawce otrzymać: 16-18 % białka, 10-12 MJ energii metabolicznej, 0,75-0,85% lizyny, 0,33-0,35% metioniny, 3,5% wapnia, 0,5-0,7% fosforu, 0,15 % sodu i 0,17% chloru

W systemie produkcji ekologicznej musimy opierać się na paszach własnych, gdyż mieszanki wysokobiałkowe przeznaczone dla drobiu ekologicznego są bardzo drogie. Podstawą żywienia drobiu w małych gospodarstwach są zboża. Zaleca się w żywieniu kur niosek stosowanie takich zbóż jak pszenica, pszenżyto, kukurydza. Jęczmień, owies czy żyto można wykorzystywać na paszę tylko w małych dawkach, gdyż zawierają dużo niestrawnych węglowodanów, które oddziałują negatywnie na procesy trawienia. Z roślin okopowych wykorzystujemy: ziemniaki, buraki czy marchew pastewną. Stosujemy też w żywieniu niosek rośliny warzywne, susze, pokrzywę i zioła, z roślin oleistych rzepak, soję prażoną i len, a z bobowatych groch, peluszka, bobik i łubin. W gospodarstwie ekologicznym możemy karmić drób, także zielonką, suszem z roślin motylkowatych drobnonasiennych, ziołami oraz plewami. Dobre i często w gospodarstwach ekologicznych stosowane są na pasze śrutowane lub gniecione mieszanki strączkowo zbożowe. Dopuszcza się w chowie ekologicznym dodatki mineralne (potas, wapń, fosfor, magnez, siarka, sód)  i prowitaminy, naturalne mikroorganizmy czy enzymy. Dawniej często wykorzystywano w przydomowym chowie kur także gotowane ziemniaki, łupiny, buraki, marchew czy kapustę. Maksymalny dozwolony procent nie ekologicznych pasz pochodzenia rolniczego może wynosić 5% w stosunku rocznym, w przeliczeniu na suchą masę.

  • Profilaktyka i leczenie

U kur mogą występować takie choroby jak: salmonelloza, kokcydioza, robaczyce, ptasia grypa i inne. Przy spełnieniu norm dobrostanu dla kur oraz ograniczeń związanych ze ścisłymi wymaganiami rolnictwa ekologicznego, kury wykazują się zazwyczaj dobrą zdrowotnością. W systemie ekologicznym chowu szczególnie ważna jest profilaktyka. Dobrą profilaktyką w chowie kur nieśnych jest: odpowiedni dobór rasy, właściwe żywienie, higieniczne pomieszczenia i wybiegi. Przy ich zapewnieniu można ograniczyć występowanie chorób drobiu. Choroby, jeśli występują, atakują głównie ptaki młode. U dorosłych kur przebieg chorób jest zawsze łagodniejszy. W małych stadach choroby kur niosek występują rzadziej.

  • Podsumowanie

Chociaż normy dotyczące ekologicznego chowu drobiu są wysokie, to jednak nie są trudne przez rolników do spełnienia. Łatwe jest to w małych gospodarstwach gdzie stado liczy 30, 50 czy 100 sztuk i gdzie rolnik nie dąży zbytnio do wysokich wydajności. Kury mają duże wybiegi, a gospodarstwo przy tym jest bogate w rośliny zielne i bobowate. Na podwórzach kury mają możliwości grzebania w ziemi, gdzie zapewniają swe zapotrzebowanie na wiele potrzebnych składników mineralnych, a nawet pasz wysokobiałkowych w postaci owadów. Własne pasze: zboża, rośliny bobowate, słoma, warzywa, okopowe, także dostępne powierzchnie w budynkach i wybiegi, to stwarza doskonałe warunki do chowu kur w małych stadach i nie sprawia trudności.

Powrót w gospodarstwach do chowu ekologicznego kur niosek jest korzystny, gdyż pozwala na wykorzystanie w gospodarstwie pośledniejszych gatunków nasion, warzyw, okopowych przeznaczając je na pasze. Sprzedaż poślednich produktów jest nieopłacalna lub niemożliwa. Przydomowe sady czy podwórza są korzystnymi miejscami na wybiegi dla drobiu.

Chów kur to samozaopatrzenie własnych gospodarstw w świeże, pożywne produkty na potrzeby własne a nadwyżki jaj przeznaczane są na sprzedaż. Jaja ekologiczne cieszą się dużym popytem na rynku i osiągają dobre ceny. Ponadto, co także również jest ważne, przy bezpośredniej sprzedaży mamy przychody na bieżąco. A zatem powróćmy do ekologicznego chowu drobiu, powiększajmy stada zwłaszcza kur zielononóżek, które są szczególnie polecane w gospodarstwach ekologicznych, a jaja tych kur ze względu na niski poziom cholesterolu są poszukiwane na rynku.

Jan Pajdzik, dn. 24.06.2020 r.