Organizacja Europejskiego FSDN
Czym jest FSDN?
Od 2025 roku unijny system zbierania danych rachunkowych z gospodarstw rolnych FADN (z ang. Farm Accountancy Data Network) został przekształcony w sieć danych dotyczących zrównoważenia gospodarstw rolnych FSDN (z ang. Farm Sustainability Data Network).
Farm Sustainability Data Network (FSDN) to unijne badanie, którego celem jest coroczne gromadzenie danych z gospodarstw rolnych i ściśle nawiązuje do FADN, który od 60 lat jest jedynym i unikalnym źródłem danych mikroekonomicznych zbieranych co roku z próby około 80 tys. gospodarstw, co reprezentuje 3,7 miliona gospodarstw i 90% produkcji rolniczej w Unii Europejskiej.
FSDN, będący kontynuacją FADN, pozwoli zarówno na szczegółową ocenę sytuacji produkcyjno-ekonomicznej gospodarstw rolnych, jak również dostarczy niezbędnych danych środowiskowych i społecznych do monitorowania poziomu zrównoważenia rolnictwa Unii Europejskiej oraz do sprostania wyzwaniom, przed którymi stoi rolnictwo Unii Europejskiej.
FSDN, podobnie jak FADN, będzie odgrywał kluczową rolę w kreowaniu, monitorowaniu i ocenie Wspólnej Polityki Rolnej. Jednocześnie dostarczy danych niezbędnych w analizie i rozwoju sektorów rolnych w państwach członkowskich Unii Europejskiej jako całości w wymiarze ekonomicznym, społecznym i środowiskowym.
Wdrożenie FSDN otwiera nowe możliwości szerszej analizy wyników gospodarstw rolnych w obszarze zrównoważonego rozwoju. Podkreślić należy również znaczenie FSDN w zakresie wypracowania metod gromadzenia danych w oparciu o już istniejące bazy danych, np. administracji publicznej (interoperacyjność baz danych) i wkładu w rozwój systemu benchmarkingu, tj. porównywania wyników danego gospodarstwa z wynikami innych gospodarstw.
Kto uczestniczy w systemie?
Początkowo w systemie uczestniczyły gospodarstwa z 6 państw założycielskich. W miarę kolejnych rozszerzeń Unii Europejskiej, przybywało uczestników systemu. Obecnie system FSDN funkcjonuje w 27 państwach członkowskich i ponad 70 tysiącach gospodarstw. Za realizację FSDN odpowiedzialne są Agencje Łącznikowe w poszczególnych państwach.
Funkcję Agencji Łącznikowej odpowiedzialnej za realizację zadania FSDN w Polsce będzie nadal pełnił Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej – Państwowy Instytut Badawczy. Z kolei dane z gospodarstw rolnych będą zbierane za pośrednictwem wojewódzkich ośrodków doradztwa rolniczego.
Jakie dane są gromadzone w ramach FSDN?
Zakres dotychczas gromadzonych danych w ramach FADN dotyczy zagadnień produkcyjno-ekonomicznych (np. powierzchnia upraw, liczba zwierząt, wartość aktywów, wartość produkcji, kosztów). Od 2025 roku wspomniany zakres danych uzupełniony zostanie o zmienne środowiskowe i społeczne. W związku z tym w ramach FSDN od 2025 roku gromadzone będą m.in. dane dotyczące zarządzania gospodarstwem rolnym pod kątem praktyk rolniczych, nawozów naturalnych, wody, energii, integracji rynku, a w kolejnych latach będą to również dane dotyczące zużycia środków ochrony roślin w kontekście kalkulowania ilości substancji aktywnej, jak również dane w zakresie stosowania środków przeciwdrobnoustrojowych.
Kluczowe założenia systemu FSDN:
- dobrowolne uczestnictwo rolników w FSDN, ponadto państwa członkowskie są zobowiązane do opracowania planu zachęt dla rolników do udziału w FSDN,
- dane nie mogą być wykorzystywane do celów kontroli administracyjnych (np. ARiMR) oraz do celów kontroli podatkowych (np. US),
- zakres zbieranych danych obejmuje trzy wymiary zrównoważonego rozwoju (ekonomiczny, środowiskowy, społeczny).
- maksymalizacja wykorzystania zebranych danych z gospodarstw rolnych w myśl zasady „gromadź dane raz i wykorzystaj wielokrotnie” – zmniejszenie obciążeń administracyjnych dla rolników i Ośrodków Doradztwa Rolniczego poprzez dostęp Agencji Łącznikowej do innych krajowych baz danych,
- Komisja Europejska wspiera państwa członkowskie w procesie przekształcenia FADN w FSDN (wkład finansowy UE na utworzenie i obsługę FSDN).
Małopolski Ośrodek Doradztwa Rolniczego z s. w Karniowicch jesienią każdego roku prowadzi nabór nowych gospodarstw do prowadzenia rachunkowości FSDN. Zapraszamy do współpracy!