Wpływ suszy na wahania cen warzyw

Spośród wielu czynników wpływających na dochód osiągany z gospodarstwa, do najważniejszych zalicza się cena, za jaką rolnik sprzeda wytworzone produkty rolne. Od cen zależy nie tylko standard życia producenta rolnego i jego rodziny, ale także możliwość rozwoju gospodarstwa rolnego.

Ceny produktów rolnych zmieniają się w większym zakresie niż produktów nie-rolnych. Wpływa na to wiele przyczyn, główna to czynnik pogodowy. Wpływ pogody na wysokość plonów powoduje pewne „upośledzenie” rolnictwa w stosunku do innych działów gospodarki narodowej. Kolejnym czynnikiem jest w miarę stały, niewiele zmieniający się popyt na żywność (przy nadprodukcji nie ma odbiorcy). Na wahania cen wpływ ma również sytuacja na rynkach światowych. Przykładem z niedalekiej przeszłości były szybko rosnące ceny masła. Powodem był wzmożony popyt na wielkich giełdach światowych, a efekt to nagły wzrost jego ceny.

Wahania cen są często postrzegane jako odbicie sytuacji gospodarczej kraju, będąc argumentem za rozwojem lub za pogarszaniem się sytuacji gospodarczej. Klasycznym przykładem może być pietruszka. W ubiegłym roku w kwietniu ceny pietruszki na niektórych bazarach sięgały 20 zł, co na targowiskach małopolskich było ceną wyższą o 90% w stosunku do analogicznego okresu w roku poprzednim.

Taki nagły wzrost cen był spowodowany nałożeniem się kilku przyczyn. Warzywa korzeniowe na wiosnę zawsze drożeją. Prawidłowością rynku jest, że ceny warzyw z ubiegłorocznej produkcji rosną w pierwszej połowie roku do czasu, kiedy podaż młodych warzyw staje się znacząca w ofercie. Zjawisko to przedstawia wykres poniżej, w I i II kwartale zawsze następuje wzrost ceny.

wykres - opracowanie własne

Drugą przyczyną był spadek wielkości produkcji, za który odpowiadała pogoda. W 2017 r. z powodu deszczowej jesieni, która bardzo utrudniła zbiór i przechowywanie warzyw, a w 2018 r. z powodu upałów i braku wody, zbiory pietruszki były znacznie mniejsze. Na cenę pietruszki wpływ miała także moda. Okazuje się, że pietruszka cieszy się coraz większą popularnością i staje się modnym warzywem, a więc popyt na świeżą, mrożoną czy suszoną pietruszkę rośnie, a występujący problem z zaopatrzeniem w towar winduje ceny.

Wpływ pogody widać na poniższym wykresie Przedstawiono średnie ceny wybranych warzyw na targowiskach małopolskich. Lata 2014 - 2017 charakteryzowały się dobrą wilgotnością, natomiast od 2018 mamy suszę, która odbija się na wysokości plonów warzyw. Wynikiem jest stały wzrost średniej ceny.

wykres - opracowanie własne

Zmiany klimatu sprawiają, że dla gospodarstw warzywnych ważnym wyzwaniem staje się konieczność przystosowania się do występujących coraz częściej susz. Szansami poprawy tej sytuacji jest niewątpliwie stosowanie systemów nawadniania oraz zwiększanie systemu sorpcyjnego gleby poprzez wzbogacanie jej w materię organiczną np. przez nawożenie obornikiem czy przyorywanie poplonów.

Bieżący rok też nie zapowiada się najlepiej, jest bardzo sucho. Uzupełnienie braków wody w glebie wymaga wielotygodniowych opadów. Na teraz prognozy nie są najlepsze, jest sucho i drogo, a jak nie spadnie deszcz, będzie jeszcze drożej.

Bartłomiej Witos, dn. 21.04.2020 r.

fot. JerzyGorecki / Pixabay