„Gospodarstwo opiekuńcze w rozwoju obszarów wiejskich” – relacja z wyjazdu studyjnego
W dniach od 3 do 7 września 2018 roku odbył się wyjazd studyjny do wybranych gospodarstw opiekuńczych znajdujących się na terenach wiejskich w Niemczech i Holandii. Wyjazd ten zorganizowany został przez Centrum Doradztwa Rolniczego w Brwinowie Oddział w Krakowie w ramach planu działania Krajowej Sieci Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020 na zlecenie Sekretariatu Regionalnego KSOW województwa małopolskiego.
W wyjeździe wzięło udział 20 uczestników w tym przedstawiciele z: Centrum Doradztwa Rolniczego Oddział w Krakowie, Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie, Małopolskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Karniowicach, Stowarzyszenia Centrum Edukacji Tradycja i Współczesność a także przedstawiciele z LGD z terenu małopolski, samorządowych i rządowych jednostek zajmujących się pomocą społeczną oraz mieszkańcy obszarów wiejskich, w tym członkowie rodzin rolniczych z terenu małopolski.
Wyjazd miał na celu zwiększenie udziału zainteresowanych stron we wdrażaniu idei gospodarstwa opiekuńczego na obszarach wiejskich oraz upowszechnienie informacji o efektach wyjazdu wśród osób wdrażających inicjatywy na rzecz rozwoju obszarów wiejskich. W ramach wizyty studyjnej odwiedzono 6 gospodarstw opiekuńczych.
W programie było również przewidziane spotkanie z przedstawicielem lokalnego samorządu Barneveld Panem Jossem Berkvens, który przedstawił prezentację odnośnie współpracy regionalnego samorządu z sektorem rolniczym (odnośnie sektora drobiarskiego). Został przedstawiony również wykład odnośnie rolnictwa społecznego, który wygłosił dr inż. Jan Hassink z Wageningen University & Research.
Profile odwiedzonych gospodarstw opiekuńczych
Gospodarstwo opiekuńcze Institut für soziales Lernen mit Tieren
Gospodarstwo opiekuńcze w Lindwedel zajmuje się krótkoterminowymi terapiami ze zwierzętami. Inspiracją do podjęcia takiej działalności były wyniki badań, które pozwalają określić że między ludźmi a zwierzętami powstaje szczególna więź i warto z nimi pracować. Współpracują oni z innymi instytucjami, które kierują podopiecznych do wziąć udziału w terapii zajęciowej. Zatrudniają 3 kobiety do pracy ze zwierzętami ale dodatkowo współpracują z psychoterapeutami, lekarzami, którzy ukończyli zaawansowane szkolenie w zakresie pracy ze zwierzętami. Do pomocy mają również stażystów i studentów, którzy pracują w gospodarstwie. Gospodarstwo jest mobilne, zajęcia prowadzone są zarówno w gospodarstwie jak i również pracownicy dojeżdżają do swoich podopiecznych. Terapie prowadzone są dla grup od 5 do 6 podopiecznych w zależności od wieku zazwyczaj na świeżym powietrzu i trwają od 2 do 4 godzin. Oferta gospodarstwa kierowana jest głównie do osób niepełnosprawnych, starszych, mających problemy psychiczne. Podstawowym oddziaływaniem terapeutycznym jest kontakt ze zwierzętami. Godzina takiej terapii zależy od gatunków zwierząt oraz od dojazdu. Ponadto organizują oni letnie festyny, imprezy gdzie mogą pozyskać dodatkowe środki finansowe i co ważne być rozpoznawalnym w branży. Z usług mogą korzystać osoby prywatne oraz instytucje np. domy opieki itp.
Gospodarstwo opiekuńcze Boerderij 't paradijs
Gospodarstwo opiekuńcze w Barneveld (17 ha) specjalizuje się w hodowli bydła mlecznego i produkcji ekologicznej oraz oferuje działania aktywizujące dla m. in osób starszych z demencją, osób z autyzmem oraz psychicznie chorych poprzez opiekę dzienną od poniedziałku do piątku. Organizują również pobyt weekendowy dla dzieci z autyzmem. Zatrudniają 13 pracowników (w tym pracowników socjalnych i opiekunów) oraz 7 wolontariuszy. Usługi opiekuńcze są finansowane przez system społeczny (odpowiednik ZUS - u) oraz sprzedaż produktów rolnych pochodzących z gospodarstwa.
Gospodarstwo opiekuńcze De Kleine Weide
Gospodarstwo opiekuńcze (5 ha) w Renswoude oferuje usługi opieki dziennej dla m.in. osób starszych, chorych psychicznie, uzależnionych, niepełnosprawnych w połączeniu z działalnością rolniczą. Gospodarstwo jest członkiem spółdzielni. W gospodarstwie można również skorzystać z noclegu tzw. Bed & Breakfast (budynek przekształcony z obory) oraz mini kampingu. Właścicielka gospodarstwa ma wykształcenie pielęgniarskie. Zatrudniają 14 pracowników w tym wolontariuszy i stażystów oraz 2 zawodowych pracowników. Zapewniają oni opiekę w tym również pomoc w podawaniu leków, zastrzyków itp. Podopieczni odwiedzają gospodarstwo na 4 lub 8 godzin w zależności od potrzeb na 1 do 5 dni. Grupa składa się z 10 osób. Cena za usługi to 25 euro za 4 godziny przebywania w gospodarstwie do 50 euro za 8 godzin to w zależności od tego czy opieka jest lżejsza czy większa (np. pomoc w toalecie). Zapewniają całodzienne wyżywienie za, które podopieczni sami muszą zapłacić. Wolontariusze przywożą osoby prywatnym samochodem w zasięgu do 50 km od gospodarstwa. Podopieczni sami mogę zdecydować co mogą robić w gospodarstwie mają rozpisany indywidualny dzienny plan – opieki. Może to być m.in. praca w ogrodzie, szklarni, pomoc przy zwierzętach, aktywności twórcze, gotowanie, szycie, malowanie na drzewie czy też tylko odpoczynek. W gospodarstwie jest dostępny pokój do dziennego odpoczynku, pokój gdzie wszyscy razem mogą usiąść i wypić kawę, kuchnie z wyposażeniem, toalety odpowiednio przystosowane dla osób niepełnosprawnych. Istnieje również warsztat z narzędziami do rozpoczęcia pracy z drewnem lub innymi materiałami. Stażyści i wolontariusze mogą nocować w kampingu w sezonie letnim i zajmują się wtedy pracami w ogrodzie i pracami związanymi z zwierzętami. Właściciele raz w roku organizują dla swoich pracowników wspólnego grilla. Często również różne szkolenia odnośnie opieki itp. Gospodarstwo współpracuje z federacją, która przeprowadza audyty w gospodarstwie i posiadają certyfikat „Kwaliteit laat je zien” spełniający kryteria jakości ustanowione przez Federację Rolnictwa i Opieki.
Gospodarstwo opiekuńcze Henricus Hoeve
Gospodarstwo opiekuńcze (40 ha) w Beneden - Leeuwen jest rodzinną farmą mleczną oferującą usługi opiekuńcze w trybie opieki dziennej od 4 do 8 godzin w zależności od potrzeb podopiecznych od poniedziałku do soboty dla osób niepełnosprawnych i starszych z demencją, chorych psychicznie. Dziennie w gospodarstwie przebywa 14 osób. W gospodarstwie są zatrudnione 3 osoby oraz 8 wolontariuszy do pomocy. Podopieczni są dowożeni do gospodarstwa przez wolontariuszy prywatnym samochodem, który finansuje lokalny samorząd w obrębie do 20 km od gospodarstwa. Podopieczni w gospodarstwie mają rozpisany indywidualny plan dziennej opieki. Pobyt za przebywanie osób w gospodarstwie opiekuńczym jest finansowany przez instytucje świadczące usługi opiekuńcze. Przychód w gospodarstwie z usług opiekuńczych wynosi 70%, a z rolnictwa 30%. Gospodarze posiadający certyfikat „Kwaliteit laat je zien” spełniający kryteria jakości ustanowione przez Federację Rolnictwa i Opieki.
Gospodarstwo opiekuńcze Hoeve Klein Mariendal
Gospodarstwo opiekuńcze w Arnhem (3,5 ha dzierżawa) prowadzi produkcję ekologiczną, hodowlę zwierząt oraz oferuje zajęcia w trybie opieki dziennej dla różnych grup wiekowych. Gospodarstwo powstało w centrum miasta dla wszystkich i pozwala stworzyć interakcje między ludźmi z sąsiedztwa a osobami przebywającymi w gospodarstwie. Tygodniowo przyjmują 98 podopiecznych i zatrudniają 14 zawodowych pracowników wraz z 40 wolontariuszami do pomocy. Gospodarstwo działa na zasadzie fundacji. Na rozpoczęcie działalności wzięli kredyt w banku, który spłacają z działającej restauracji przy gospodarstwie. Ponadto świadczą usługi dla gminy, usługi ogrodnicze dla miasta jak i zajmują się sprzedażą roślin.
Gospodarstwo opiekuńcze Bauernhof Sagel
Gospodarstwo w Bottrop (30 ha) specjalizujące się w hodowli świń i koni, znajdują się tam również inne zwierzęta gospodarskie. W gospodarstwie działa przedszkole dla 8 dzieci w wieku od 0- 3 lat, które prowadzi żona rolnika. Finansowanie społecznych usług pozyskują z 3 przedsięwzięć: przedszkola dla dzieci, gdzie również zajmują się transportem dzieci, organizacją imprez dla dzieci i seniorów oraz możliwości zwiedzania i warsztatów w gospodarstwa m.in. pt. „Jak żyjemy w gospodarstwie”. W ostatnim przypadku dużą rolę odgrywa marketing poprzez reklamę w portalach społecznościowych. Ponadto prowadzą zajęcia z zwierzętami oraz inne atrakcje sezonowe np. seminarium z technik grillowania. Przychód w gospodarstwie z usług opiekuńczych wynosi 70%, natomiast ze sprzedaży produkcji zwierzęcej 25%.
Podczas pobytu w Holandii uczestnikom wyjazdu studyjnego towarzyszył Pan Kees Manintveld, który również podzielił się swoimi doświadczeniami holenderskimi w zakresie funkcjonowania gospodarstw opiekuńczych.
Wyjazd ten pozwolił uczestnikom pogłębić wiedzę w zakresie funkcjonowania całego systemu – jakim są gospodarstwa opiekuńcze. Zdobyte umiejętności na pewno będą bardzo przydatne przy tworzeniu gospodarstwa opiekuńczego w Polsce.
Szczegółowy raport z wyjazdu dostępny w załączniku!
Ewelina Czarnik