Pałecznica zbóż - nurtujący problem
Duży udział zbóż w zasiewach wynoszący ponad 70% areału gruntów ornych będących w gospodarstwach produkcyjnych, nie sprzyja zdrowotności roślin. Zastąpienie agrotechniki uprawami uproszczonymi i monokulturami mogą przyczynić się do degradacji, pogorszenia właściwości fizycznych, chemicznych i biologicznych gleby. Rezygnacja z prawidłowego płodozmianu, nadmierne nawożenie, zmiany klimatyczne prowadzą do wzmożonej agresji patogenów, które w uprawie wielu gatunków roślin prowadzą do strat gospodarczych. W zależności od przebiegu pogody zmieniają swoje nasilenie choroby grzybowe. Agresja chorób w niesprzyjających warunkach przyczynia się do osłabienia kondycji uprawianych roślin. Dlatego ważne jest monitorowanie czynników chorobotwórczych, aby zapobiegać negatywnym skutkom ich działalności. Podstawowym zadaniem rolnika jest wczesne i poprawne zdiagnozowanie przyczyny słabej kondycji roślin.
Trudne jest diagnozowanie patogena, wiąże się to z tym, że na każdej roślinie uprawnej może występować wiele różnych chorób o zbliżonych objawach. Rozpoznanie zagrożenia i ocena jego szkodliwości prowadzi do skutecznej walki z takimi chorobami grzybowymi jak: zgorzele siewek, zgorzel podstawy źdźbła i korzeni, pleśni śniegowej oraz pałecznicy zbóż i traw.
Obserwując rośliny wiosną można zauważyć pierwsze objawy w postaci żółknięcia, obumierania i słabego krzewienia roślin. Jeżeli zaobserwujemy wypadanie roślin w wyniku czego pojawiają się puste place i zmniejsza się obsada roślin to świadczy o wystąpieniu choroby pałecznicy zbóż. Porażone rośliny łatwo jest wyciągnąć z gleby, gdyż uszkodzony mają węzeł krzewienia oraz korzenie.
Pałecznica zbóż najczęściej występuje na jęczmieniu ozimym, w warunkach podniesionej wilgotności gleby o małej aktywności biologicznej. Pojawia się tam gdzie na uprawach długo zalega śnieg powyżej 90 dni oraz w warunkach gdy spadnie śnieg na nie zamarznietą glebę. Wiosną po stopieniu śniegu rośliny pokrywa biało szarawa grzybnia, której sklerocja posiadają średnicę od 0,5 do 2mm. Młode sklerocja mają powierzchnię gładką, starsze chropowatą, często bywają nieco spłaszczone. Duże sklerocja są wewnątrz puste. Jesienią ze sklerocjów wyrastają owocniki (zwykle jeden). Są one buławeczkami długości 8-25mm, z delikatną, puszystą grzybnią u podstawy o odcieniu różowym. Podstawki mają kształt szerokiej buławki, zarodniki podstawkowe są jajowate, z jednej strony spiczasto zakończone. Kiełkując na powierzchni gleby są głównym źródłem porażenia roślin. Grzyb może wzrastać w temperaturze poniżej 00C i w warunkach łagodnej długiej zimy, z dużą ilością opadów śnieżnych.
Zapobieganie występowania pałecznicy zbóż to przede wszystkim stosowanie właściwego płodozmianu, zaprawianiu materiału siewnego fungicydami zawierającymi związki z grupy triazoli lub imidazoli (np. Baytan Universal 094 FS w dawce 400 ml + 200ml H2O na 100 kg ziarna).
Zaprawiając materiał siewny zapewniamy młodym roślinom optymalne warunki wzrostu, ograniczając tym samym rozwój patogenu nawet w warunkach silnego porażenia. Tylko profesjonalne podejście do tematu zagwarantuje nam wysoką skuteczność w walce z patogenem, a co z kolei pozwoli uzyskać wysoki plon ziarna o bardzo dobrych parametrach technicznych, biologicznych i biochemicznych.
Dorota Paczyńska